Lista aktualności Lista aktualności

Bartnictwo - kultywowana tradycja czy zamierzchła przeszłość?

Bartnictwo jest dawną formą pszczelarstwa leśnego, polegającą na utrzymywaniu pszczół w specjalnie wydrążonych i wcześniej przygotowanych dziuplach zwanych barciami. Dawniej bartnictwo było bardzo szanowane, jednakże częste pożary lasów, rozwój przemysłu oraz handlu a także moda na inne metody pszczelarstwa sprawiły, że w XIX wieku bartnictwo zamarło nie tylko na terenach Polski, ale także całej Europy. Mogłoby się wydawać, że przez ostatnie stulecie tradycja ta zanikła całkowicie. Nic bardziej mylnego. Została ona zachowana i jest kultywowana w lasach południowego Uralu w pierwotnej, całkowicie nieprzekształconej formie.

 

Dzięki programowi „Przywracanie bartnictwa w Polsce" oraz pomocy rdzennych Baszkirów, bartnictwo w Polsce zaczyna przechodzić bardzo powolny proces reaktywacji. Tradycja ta ma nie tylko wymiar historyczny, ale także niesie ze sobą ogromne korzyści dla otaczającej nas przyrody. Ekosystemy leśne zaczną funkcjonować w sposób jeszcze bardziej naturalny niż dotychczas. Dzięki „uprzejmości" dzikich pszczół wiele gatunków drzew, krzewów oraz kwiatów runa leśnego i śródleśnych łąk zostanie zapylonych. Zapylanie kwiatów licznych roślin w podszycie, wpływa korzystnie na zwiększenie ilości wydawanych przez nie owoców. Stanowią one pokarm dla ptaków owadożernych, bez których nie byłoby możliwe prawidłowe funkcjonowanie drzew leśnych. Zapylanie drobnych krzewinek takich jak borówka, jeżyna, czarna jagoda oraz malina ma ogromny wpływ na zwiększenie ich plonów a przez to dostarczenie cennej bazy żerowej dla pozostałych zwierząt.

 

Kontynuując temat bartnictwa należałoby wspomnieć o samych zapylaczach- dzikich leśnych pszczołach. Tereny leśne nie należą do obszarów dobrze zbadanych pod względem zasiedlających je pszczół. Drzewa takie jak lipy, robinie oraz drzewa „spadziujące" stanowią główne źródło pożytku pszczoły miodnej. Informacje te jednak w niewielkim stopniu odnoszą się do pozostałych gatunków pszczół. Nadmienić również trzeba, iż środowisko koron leśnych zostało do tej pory w bardzo małym stopniu zbadane. W warstwie zielnej lasu stwierdzono dwukrotnie większą liczbę gatunków pszczół niż w koronach drzew. W warstwie runa leśnego obecność dziko żyjących pszczół powiązana jest z gnieżdżeniem się ich w ziemi oraz obfitością roślin tam występujących. Natomiast obecność pszczół w koronach uwarunkowana jest „spadziowaniem" oraz kwitnieniem drzew a także lotami godowymi.

 

Podsumowując, ta ciekawa tradycja, przynosząca wiele korzyści dla nas, świata zwierząt i roślin z bardzo długą i burzliwą historią powoli przechodzi proces reaktywacji. Miejmy nadzieję, że niebawem barcie z powrotem na stałe zagoszczą w naszych pięknych polskich lasach a ich widok nie będzie niczym nadzwyczajnym.